UV là một trong những công cụ khử trùng tiên tiến nhất hiện nay, chúng được ứng dụng rộng rãi trong khử trùng nước, khử trùng đồ dùng. Trong làm sạch không khí, UV cũng đóng vai trò quan trọng, giúp bảo vệ tốt hơn cho sức khoẻ con người cũng như ngăn ngừa sự lây nhiễm bệnh qua môi trường không khí.Máy lọc không khí UV là gì?Máy lọc không khí bằng tia UV còn được gọi là UVGI, đây là một trong những sản phẩm ứng dụng công nghệ UV, sử dụng tia cực tím sóng ngắn (UV-C) để loại bỏ các mầm bệnh và vi sinh vật trong không khí như nấm mốc, vi khuẩn và vi rút với mục tiêu cuối cùng là làm sạch bầu không khí, bảo vệ tốt hơn cho sức khỏe người tiêu dùng.Máy lọc không khí UV được bày bán trên thị trường hoạt động dưới 2 hình thức: Sử dụng ánh sáng UVC chiếu xạ trực tiếp ra không gian phòng và tích hợp UVC trong hệ thống làm sạch không khí tòa nhà HVAC.
- Đèn UV chiếu ra không gian: Đèn Uv được tích hợp trong máy lọc không khí, người dùng có thể tuỳ chọn bật hoặc mở đèn tuỳ theo yêu cầu sử dụng thực tế.
- Đèn UV tích hợp trong hệ thống lắp đặt hệ thống làm sạch không khí: Ánh sáng UV được lắp đặt bên trong hệ thống. Khi không khí từ bên ngoài được hút vào bên trong, chúng sẽ đi qua các lớp màng lọc. Trong quá trình ra ngoài, ánh sáng đèn UV chiếu tới, loại bỏ các loại vi sinh vật gây hại, các bào tử nấm mốc để đảm bảo độ sạch sẽ.
Công nghệ UV được tích hợp trong hệ thống HVAC để làm sạch không khí
Cấu tạo của máy lọc không khí UVCMáy lọc không khí UVC không chỉ sử dụng ánh sáng cực tím để loại bỏ mầm bệnh trong bầu không khí, UVC được kết hợp với các loại màng lọc, điển hàng là HEPA và TiO2.Như đã đề cập ở trên, thiết bị chiếu sáng tia cực tím có thể tích hợp trong hệ thống HVAC hoặc trong các loại máy lọc không khí dân dụng, hoạt động riêng biệt trong phòng. Dù được ứng dụng trong hình thức nào, ánh sáng cực tím cũng chỉ đạt được mục đích diệt khuẩn, làm bất hoạt các vi sinh vật gây hại bằng cách làm biến đổi cấu trúc DNA/ RNA, chúng không thể loại bỏ xác sinh vật hay các tế bào ẩm mốc, bụi mịn trôi nổi trong không gian. Để khắc phục điều đó, màng lọc HEPA và TiO2 được sử dụng kết hợp.Trước đây, ánh sáng UVC 254nm được sử dụng phổ biến, chúng mang đến hiệu quả tốt trong việc khử trùng nhưng sự tác động tiêu cực đến các tế bào trên da, mắt khi tiếp xúc gần vẫn có thể xảy ra. Điều này khiến người tiêu dùng e ngại khi sử dụng máy lọc không khí UVC. Để cải thiện tình trạng này, Rama sử dụng ánh sáng UVC bước sóng 222nm còn được gọi là Far UV hay FUV. Với bước sóng này, sự tác động đến con người gần ở mức bằng 0 nhưng vẫn đảm bảo việc tiêu diệt vi khuẩn, virus.Nguyên lý khử trùng của ánh sáng UV
Ứng dụng thực tế của máy lọc không khí UVCSự kết hợp của ánh sáng cực tím với các lớp màng lọc, công nghệ TiO2 giúp đảm bảo hiệu suất của quá trình loại bỏ bụi mịn, bào tử nấm mốc, vi sinh vật gây hại trong môi trường không khí. Các nhà khoa học cũng đã nghiên cứu và khẳng định: Thanh lọc không khí bằng tia cực tím không loại bỏ hoàn toàn các chất gây dị ứng, khói hóa học, bụi, lông thú cưng, khói thuốc lá hoặc nấm mốc khỏi không khí ( Olander và cộng sự, 1988).Với các ưu điểm đó, máy lọc không khí UV được sử dụng rộng rãi trong các hộ gia đình cũng như các khu vực công cộng có nhiều người qua lại như: Bệnh viện, trường học, cơ quan làm việc, sảnh chờ khách sạn, máy bay, ...Những điều cần lưu ý khi sử dụng máy lọc không khí UVÁnh sáng tia cực tím tiêu diệt vi sinh vật bằng cách tác động đến cấu trúc DNA của chúng. Vì lý do đó, việc con người tiếp xúc trực tiếp cũng gây ra những tác động xấu đến cơ thể của con người. Các vấn đề dễ gặp phải gồm: Bỏng mắt, bỏng da. Do đó, các nhà sản xuất thường đưa ra khuyến cáo với người tiêu dùng về việc hạn chế tiếp xúc gần với thiết bị tạo UV.Đèn UV nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với con người
Một sản phẩm phụ trong quá trình thiết bị UV hoạt động là khí ozone. Mặc dù, ozone mặt đất được các nhà khoa học xếp vào danh mục các chất gây ô nhiễm môi trường nhưng với đặc tính oxy hoá khử mạnh của mình, chúng hỗ trợ tích cực trong việc loại bỏ các hoá chất độc hại cũng như làm bất hoạt vi sinh vật.Hiệu quả làm việc của thiết bị lọc không khí UV phụ thuộc vào một số yếu tố khác nhau như:- Các chất ô nhiễm có tiếp xúc với tia UV hay không
- Ánh sáng UV bị cản trở trong không khí, không thể tiếp cận tối đa các bề mặt có chứa vi khuẩn
- Thời gian chất ô nhiễm tiếp xúc với ánh sáng
- …